Kaart van de Nederrijn, Lek, Rotterdamsche Waterweg c.a. (kaartblad 18: Rotterdam)
Datering: 1936
Originele scan: Rijkswaterstaat
Op 15 april 1829 besloot de minister van Binnenlandse Zaken tot het maken van uniforme kaarten van de grote rivieren in Nederland, de “Algemeene Rivierkaart van Nederland”. Dat was het startsein voor een karteringsoperatie die in de 150 jaar erna leidde tot een indrukwekkende collectie rivierkaarten. Door de grote schaal (1:10.000, soms zelfs 1:5000) en het hoge karterings- en reproductie-niveau geven de historische rivierkaarten een prachtig en zeer gedetailleerd beeld van het Nederlandse rivierenlandschap door de jaren heen. Ze bieden niet alleen een schat aan informatie, maar zijn ook prachtig om te zien.
B.H. Goudriaan, Hoofdingenieur in algemene dienst, kreeg de leiding over de werkzaamheden. Ter dekking van de kosten besloot men “eene somme van Twee Duizend Guldens bij wijze van credietopening, (…), uit de inkomsten der Rhijnvaart beschikbaar te stellen”.
De eerste editie van de Algemeene Rivierkaart verscheen tussen 1830 en 1864. Vanwege het continu veranderende rivierenlandschap was er al snel behoefte aan een herziening. Daar begon men in 1871 mee. Toen de eerste herziening in 1908 was afgerond, waren de eerste kaarten inmiddels alweer toe aan de volgende herziening. Met de tweede herziening werd in 1909 gestart.
Deze historische kaart van de Nieuwe Maas bij Rotterdam is een voorbeeld van de tweede herziening. De kaart werd uitgegeven in 1936 en geeft een prachtig beeld van de situatie begin 1935, toen de "laatste verkenningen en terrestrische bijmetingen" werden gedaan, zoals de tekst rechts onderaan vermeldt. De schaal van de kaartbladen van de Nieuwe Maas, de Nieuwe Waterweg en de Hollandsche IJssel was 1 : 5.000 in plaats van 1 : 10.000, zoals gebruikelijk. Het detailniveau is daardoor extra hoog.
De historische kaart geeft een prachtig beeld van Rotterdam enkele jaren voor de Tweede Wereldoorlog. Het gebied dat op 14 mei 1940 werd verwoest door het Duitse bombardement staat er voor een groot deel op. Hier vindt u meer informatie over de kaart en is de kaart te zien als overlay in Google Maps, die meer en minder transparant te maken is. Zo zijn de verschillen tussen de vooroorlogse binnenstad en de huidige situatie prachtig te zien.
bronnen: 150 Jaar rivierkaarten (M.F. Boode, Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat 1979) Geschiedenis van de kartografie van Nederland (Prof. Dr. Ir. C. Koeman, Canaletto 1985)