Kaart van de Nederrijn, Lek, Rotterdamsche Waterweg c.a. (kaartblad 20: Schiedam)

Op 15 april 1829 besloot de minister van Binnenlandse Zaken tot het maken van uniforme kaarten van alle grote rivieren in Nederland, de “Algemeene Rivierkaart van Nederland”. Dat was het startsein voor een karteringsoperatie die heeft geleid tot een indrukwekkende collectie rivierkaarten. Door de grote schaal (1:10.000, soms zelfs 1:5000) en de toepassing van de nieuwste karterings-  en reproductie-technieken geven de historische rivierkaarten een ongekend gedetailleerd beeld van het Nederlandse rivierenlandschap door de jaren heen. Maar ze bieden niet alleen een schat aan informatie; ze zijn ook schitterend om te zien.

B.H. Goudriaan, Hoofdingenieur in algemene dienst, kreeg de leiding over de werkzaamheden. Ter dekking van de kosten besloot men “eene somme van Twee Duizend Guldens bij wijze van credietopening, (…), uit de inkomsten der Rhijnvaart beschikbaar te stellen”. 

De dynamiek van de rivieren betekende dat de kartering ervan een permanent proces was. De eerste editie van de Algemeene Rivierkaart verscheen tussen 1830 en 1864. Al in 1871 werd begonnen met de eerste herziening. En toen die in 1908 was afgerond, werd een jaar later het startsein geven voor de tweede herziening... 

Deze kaart van de Nieuwe Maas bij Schiedam is een voorbeeld van de tweede herziening. De kaart werd uitgegeven in 1937 en geeft een prachtig beeld van de situatie medio 1935, toen de "laatste verkenningen en terrestrische bijmetingen" werden gedaan, aldus de tekst rechts onderaan. De kaartbladen van de Nieuwe Maas, de Nieuwe Waterweg en de Hollandsche IJssel werden uitgegeven op schaal 1 : 5.000 in plaats van 1 : 10.000, zoals gebruikelijk. Het detailniveau van deze historisch kaart is daardoor extra hoog.

Hier vindt u meer informatie over de kaart, en is de kaart te bekijken als overlay in Google Maps, die meer of minder transparant te maken is. Op die manier zijn toen en nu heel mooi met elkaar te vergelijken. 

_{bronnen:
150 Jaar rivierkaarten (M.F. Boode, Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat 1979)
Geschiedenis van de kartografie van Nederland (Prof. Dr. Ir. C. Koeman, Canaletto 1985)}