Kaart van de wildbaan ten noorden van Rheden en Dieren

Kaart uit ca. 1650, gemaakt door landmeter en cartograaf Nicolaes van Geelkercken (ca. 1585 -1656). Nadat hij 25 jaar afwisselend in Amsterdam en Leiden had gewerkt (waar hij onder meer zijn bekende en schitterende plattegronden van de elf Friese Steden maakte), ging Van Geelkercken in 1628 voor de Gelderse overheid werken. Na zijn dood volgde zijn zoon Isaac hem op. 

Op deze kaart is “Syn Hoocheyts Wiltbaen tot Dyren” te zien. ‘Syn Hoocheyt’ was prins Willem II (1626-1650). Willem was een verwoed jager en kocht in 1647, kort nadat hij stadhouder was geworden, een landgoed in Gelderland: de Commanderij van Dieren. Dat was het oudste Nederlandse landgoed van de ‘Duitse Orde’, een geestelijke ridderorde uit de nadagen van de Derde Kruistocht (1189-1192).

Na de overname door Willem werd het landgoed ‘Huis te Dieren’ of Hof te Dieren’ genoemd. Hij liet het huis inrichten als jachtslot en de waterlopen werden vergraven tot vijvers en waterpartijen. Ook werd een overdekte ‘kaetsbaen’ gebouwd, waar men een soort tennis kon spelen. Zo'n sportvoorziening was destijds in de hogere kringen niet ongewoon, maar dit moet wel een heel fraai en luxe exemplaar zijn geweest: de bouw kostte maar liefst 22.600 carolieguldens. 

Behalve het landgoed kocht Willem ook een paar grote boscomplexen ten westen en zuidwesten van Dieren, waar hij een jachtterrein van zo’n 1200 hectare liet aanleggen. Rond het hele gebied, inclusief het jachtslot en de kaatsbaan, kwam een 18 kilometer lange, manshoge afscheiding, op de kaart aangeduid als ‘Heyningh oft plancketsel’. Van elders liet hij 300 stuks wild overbrengen, die in het gebied werden losgelaten. op de kaart zijn her en der allerlei dieren te zien, voornamelijk edelherten, en verschillende kunstmatige drinkplaatsen. Om te voorkomen dat het wild bij het jachtslot en de kaatsbaan kon komen, lag ten noordwesten daarvan een kaarsrechte afscheiding. 

Op de Rouwenberg in het zuidwesten van het jachtgebied liet Willem een tweede jachthuis bouwen, met daarbij een jachtopzienerswoning. Daar vandaan liep een pad naar een uitzichtspunt midden in het jachtgebied, de 68 meter hoge ‘Steenbergh’ (nu: Prins Willemberg). 

Willem II heeft maar kort kunnen genieten van het Huis te Dieren, de kaatsbaan en de wildbaan: hij overleed plotseling in 1650. Hier is te lezen hoe het na zijn dood verder ging met zijn bezittingen bij Dieren, en is de kaart te openen als overlay in Google Maps.